زووخاوی داخی ڕووخانی قەڵا

ساخت وبلاگ

زووخاوی داخی ڕووخانی قەڵا

اگرچه در آن روزگار( سالهای دهه چهل شمسی) 30-40 سالی از دوران نبردهای خان خانی پشت سر نهاده شده بود، اما از مواردی که در مجالس شبانه و در هنگام بحث و گفتگو در میان مردم آبادی بالک بدان غالبا اشاراتی می رفت بازگویی جنگهای ویرانگری بود که در میان بیگزاده های مریوان و اورامان روزمره گردیده بود. نزاعهای بی پایانی که با آتش زدن روستاها و مزارع و غارت و چپاول دارایی ها و احشام و اموال یکدیگر و کشت و کشتار و آوارگی همراه بود.

... می توان گفت که دوران ناامنی مورد نظر ایشان به سالهای اول سلطنت رضاشاه در ایران مربوط می شد. درگیریهایی که آغاز آن با تجزیه مناطق غربی سرزمین اردلان و انضمام آن به ممالک محروسه حکومت عثمانی به ویژه دامنه غربی کوههای اورامان و مطابق عهدنامه زهاب( 1049) همزمان بوده است. چه در پی این معاهده استقلال نسبی سرزمین اردلان پایان پذیرفت و به صورت یکی از ایالات چهارگانه ایران درآمد. اگرچه کماکان از یک نوع خودگردانی محلی بهره مند بود.

در همین اثنا بود که به فرمان شاه صفی و در عهد حکمرانی سلیمان خان اردلان( بانی شهر سنندج در سال 1046 قمری) قلعه های مریوان، حسن آباد، زه لم و پالنگان ویران شد و شهر سنندج پایتخت جدید و آخرینِ اردلانیها گردید که به پایتخت ایران نزدیک تر بوده و کنترل آن برای حکومت مرکزی آسان تر، از آن زمان بود که مردم مریوان، این چنین تخریب قلعه تاریخی خود را نکوهش نمودند:

قەڵای مەریوان پاڵم داپێوە

قەڵاکەم ڕووخا پاڵ بەم بە کوێوە؟!

یعنی: قلعه مریوان تکیه گاه من بود

قلعه ام ویران شده به کجا تکیه کنم؟!

صص. 27-28

به نقل از کتاب مریوان در فراسوی زمان، احمد مدرسی، مریوان: ئه وین، 1400.

درۆیه‌کی پیرۆز...
ما را در سایت درۆیه‌کی پیرۆز دنبال می کنید

برچسب : نویسنده : hozhan بازدید : 41 تاريخ : يکشنبه 14 آبان 1402 ساعت: 17:11